6 سال بعد از آخرین رونمایی از ربات انسان نمای ایرانی سورنا چهار ، اینبار یک مجموعه ایرانی اقدام به ساخت ربات انسان نما می کند . گفتنی است که این ربات انسان نما قرار است تا آخر سال 1404 رونمایی شود و از قطعات و هوش مصنوعی تمام ایرانی برخوردار خواهد بود . اما بد نیست به بهانه این خبر به ربات های انسان نما بپردازیم .
ربات‌های انسان‌نما به چه معناست؟
عبارت "Robot Humanoid" یا ربات انسان‌نما به ربات‌هایی گفته می‌شود که دارای ساختار فیزیکی مشابه بدن انسان هستند. این ربات‌ها معمولاً دارای سر، دو بازو، دو پا و گاهی اوقات چهره‌ای شبیه به انسان می‌باشند. علاوه بر ظاهر، برخی از آن‌ها قادرند حرکات و حتی تعاملات اجتماعی انسانی را تقلید کنند.
تاریخچه ربات های هوش مصنوعی
آغاز تاریخچه: دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ – بنیان‌گذاری اولیه
اگرچه ایده ربات‌های انسان‌نما قرن‌ها پیش در ادبیات و فانتزی مطرح بود، اما توسعه عملی آن‌ها به دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ برمی‌گردد. در این دوره، محققان شروع به طراحی سیستم‌هایی کردند که بتوانند حرکت دوپای انسان را شبیه‌سازی کنند.
- ژاپن، پیشگام جهانی در رباتیک انسان‌نما
ژاپن به دلیل کمبود نیروی کار و فرهنگ فناوری‌محور، یکی از اولین و مهم‌ترین بازیگران در این حوزه شد. دانشگاه‌ها و شرکت‌های ژاپنی مانند توکیو یونیورسیتی و هوندا سرمایه‌گذاری سنگینی در تحقیقات رباتیک انسان‌نما انجام دادند.
ASIMO – نماد پیشرفت در سال ۲۰۰۰
یکی از معروف‌ترین و تأثیرگذارترین ربات‌های انسان‌نما، ASIMO (Advanced Step in Innovative Mobility) است که توسط شرکت هوندا توسعه یافت.
- رونمایی: سال ۲۰۰۰
- قابلیت‌های کلیدی:
- پیاده‌روی دوپا با تعادل پویا
- بالا رفتن و پایین آمدن از پله
- تشخیص صدا و چهره
- حرکت در محیط‌های پویا و تغییر مسیر به‌موقع
- انجام وظایف ساده مانند حمل اشیا یا خدمت به انسان
ASIMO نه تنها یک شاهکار فنی بود، بلکه نمادی از آینده‌ای بود که در آن ربات‌ها در کنار انسان زندگی می‌کنند. این ربات تا سال ۲۰۱۸ فعال بود و در نمایشگاه‌ها و رویدادهای جهانی حضور داشت.
تحولات دهه ۲۰۱۰ – ورود شرکت‌های فناوری بزرگ
در دهه اخیر، با پیشرفت هوش مصنوعی، سنسورها و سیستم‌های حرکتی، شرکت‌های بزرگ فناوری نیز وارد حوزه ربات‌های انسان‌نما شدند.
Boston Dynamics – ربات‌های پویا و چابک
- Atlas (2013 به بعد)
این ربات انسان‌نما با قابلیت حرکت فوق‌العاده چابک، توانایی دویدن، پرش، زدن فلیپ و حمل بار را دارد. Atlas بیشتر برای محیط‌های خطرناک و نظامی طراحی شده، اما فناوری آن الهام‌بخش سایر ربات‌هاست.
Tesla – Optimus (2022)
- ارائه توسط ایلان ماسک
ربات اپتیموس (Tesla Bot) با هدف کمک به انسان در کارهای تکراری و خطرناک طراحی شده است. این ربات از همان سیستم هوش مصنوعی خودروهای تسلا (FSD) استفاده می‌کند و قرار است بتواند اشیا را بلند کند، به دستورات گفتاری پاسخ دهد و در خانه یا کارخانه فعالیت کند. هنوز در مراحل اولیه توسعه است.
Samsung – NEON (2020)
- ربات‌های دیجیتال انسان‌نما
در مقابل ربات‌های فیزیکی، سامسونگ با پروژه NEON، انسان‌نماهای دیجیتال (Digital Humans) را معرفی کرد. این موجودات مجازی با ظاهر و رفتار انسانی، قادر به صحبت کردن، ابراز احساسات و تعامل طبیعی هستند و بیشتر در خدمات مشتری، آموزش یا سرگرمی کاربرد دارند.
چین و دیگر بازیگران جهانی
علاوه بر ژاپن و آمریکا، کشورهایی مانند چین نیز با ربات‌هایی مانند Walker X (از شرکت UBTECH) و Jia Jia (ربات با چهره انسانی) وارد این رقابت شده‌اند. این ربات‌ها توانایی حرکت، صحبت و تعامل چشمی را دارند.
اما برای اینکه ربات های انسان نما را بیشتر و بهتر بررسی کنیم لازم است یک قدم به عقبتر برگردیم . یعنی چت بات ها ! برای اینکه یک ربات بتواند با انسان ها گفتگو کند لازم است به پردازش های متنی مسلط باشد . چالشی که دانشمندان پیشتر در ساخت چت بات ها با آن مواجه شدند ! اکنون که بحث به چت بات ها رسید بیاید تاریخچه چت بات های هوش مصنوعی را نیز مورد بررسی قرار دهیم :
-
الیزا (1966)
اولین چت‌بات تاریخ، توسط جوزف وایزنباوم در MIT ساخته شد و با شبیه‌سازی یک روان‌درمانگر، پاسخ‌های ساده بر اساس کلمات کلیدی می‌داد. -
پارر (1972)
چت‌باتی که رفتار یک فرد مبتلا به پارانویا را شبیه‌سازی می‌کرد و نشان‌دهنده توانایی ماشین در درک روان‌انسانی بود. -
جاببرواکی (1994)
رباتی برای مکالمه طبیعی با کاربران که بعداً به کلوربات تبدیل شد و از تعاملات کاربران برای یادگیری استفاده می‌کرد. -
سیری (2011)
اولین دستیار هوشمند صوتی اپل که با ترکیب تشخیص گفتار و هوش مصنوعی، دستورات کاربر را اجرا می‌کرد. -
چت‌بات‌های پیام‌رسان (2016 به بعد)
شرکت‌هایی مانند فیسبوک و مایکروسافت پلتفرم‌هایی برای ساخت چت‌بات در مسنجر و تیم‌ها راه‌اندازی کردند و استفاده تجاری از آن‌ها گسترش یافت. -
چت‌بات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی پیشرفته (2020 به بعد)
استفاده از مدل‌های زبانی بزرگ مانند GPT، باعث شد چت‌بات‌ها بتوانند مکالمات پیچیده، تولید محتوا و پاسخ دقیق به سوالات را انجام دهند.
گفتنی است که چت بات ایرانی آریا در همین راستا برای پیش بردن اهداف پردازش متنی عرضه شده و اکنون ماهانه نزدیک به 100 هزار کاربر فعال دارد .
چه اتفاقی در تبریز درحال رخ دادن است ؟
اکنون که نیم نگاهی به تاریخچه ربات های انسان نما و چت بات ها از ابتدا تاکنون داشتیم بهترست برگردیم به سراغ خبری که در بند اول داده شد ! موسسه علمی شهید احمدی روشن در تلاش است تا با بهره گیری از تجربه سازندگان این ربات ها اولین ربات انسان نمای خود را تا ماه های آینده در مقابل دیدگان عمومی به نمایش دراورد . باید منتظر ماند و دید این ربات چه ویژگی های مثبتی نسبت به رقبای خارجی خود خواهد داشت و آیا قرار است یک نمونه صرفا آزمایشگاهی باشد یا زودتر از رقبای خود جای خود را در خانه ها باز کند ؟ سیر تحول با سرعت انفجاری در بحث های هوش مصنوعی همه مارا مشتاق به دیدن اولین تصاویر از این ربات انسان نما و رقابت آن با سایر مدعیان این حوزه ساخته . به امید ایران آگاه و آباد / پایان
